Czym są problemy z koncentracją i pamięcią?

Czym jest pamięć?

Pamięć jest czynnością poznawczą umożliwiającą zachowanie, przechowywanie i odtwarzanie zdobytych informacji. Może być krótko - lub długotrwała. Pamięć krótkotrwała polega na czasowym przechowaniu informacji i odpowiada za zdolność spostrzegania. Pamięć długotrwała dzieli się na opisową (świadomą), w której są gromadzone m.in. fakty, zdarzenia i nazwy, oraz nieopisową (nieświadomą), przechowującą informacje o nawykach, procedurach i odruchach warunkowych. Upośledzenie któregoś z rodzajów pamięci prowadzi do powstania zaburzeń.

Przyczyny zaburzenia pamięci

Wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego mają problemy z pamięcią. Najczęstszymi przyczynami osłabienia koncentracji są zmęczenie, stres lub niedostateczna ilość snu. Trudno nam się wtedy skupić, jesteśmy rozkojarzeni. Jeśli kłopoty te są sporadyczne, nie należy się nimi mocno przejmować, zazwyczaj bowiem wystarczy zmiana diety (na bogatą w kwasy omega 3, witaminy z grupy B, lecytynę i żelazo) i odpoczynek, by wszystko wróciło do normy.

Właściwości wspierające pamięć i koncentrację wykazują również wyciągi roślinne. Najbardziej znanym z nich jest używany od wieków w tradycyjnej medycynie chińskiej miłorząb japoński. Nie tylko pomaga on w problemach z pamięcią , ale również:

• neutralizuje wolne rodniki
• zwiększa tolerancję tkankową, szczególnie mózgu, na niedotlenienie
• poprawia właściwości reologiczne krwi
• powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych
• zastosowanie preparatów Ginkgo biloba analizowane było również u pacjentów z chorobą Alzheimera oraz z  jaskrą ze względu na ochronne działanie w neuropatiach i regenerację aksonów w nerwach ruchowych.

Niekiedy dolegliwości te mają inne podłoże. Mogą być związane z chorobami układu nerwowego, chorobami metabolicznymi, takimi jak choroby tarczycy, choroby wątroby, choroby nerek, niedobory witamin (B₁, B₁₂), a także choroby mózgu (guzy, ropnie, krwiaki, wodogłowie). Ich przyczyną bywają też urazy doznane podczas wypadku lub przyjmowane leki, np. psychotropowe, przeciwdrgawkowe.

Trzeba też pamiętać o tym, że z wiekiem umysł działa wolniej, w związku z czym trudniej przyswaja lub odtwarza informacje. U osób powyżej 50 roku życia mogą pojawić się łagodne zaburzenia poznawcze, które jednak nie utrudniają im codziennego funkcjonowania, co odróżnia je od otępienia (demencji), będącej najcięższym stopniem zaburzeń pamięci.

Wśród najczęstszych przyczyn otępienia wyróżnia się:

• chorobę Alzheimera,
• otępienie naczyniopochodne,
• otępienie z ciałami Lewy’ego,
• otępienia czołowo-skroniowe oraz otępienie mieszane, będące otępieniem naczyniowym i alzheimerowskim

Tym, co powoduje problemy z pamięcią, są także substancje szkodliwe, takie jak metale ciężkie (rtęć, ołów, arsen), pestycydy, rozpuszczalniki, tytoń i alkohol.

Jak rozpoznać zaburzenia pamięci? Diagnostyka

Jeśli oprócz zwykłego osłabienia pamięci związanego z przemęczeniem pojawią się również inne symptomy, takie jak bóle głowy, drgawki, osłabienie kończyn, należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Podobnie trzeba postąpić w sytuacji, gdy utrata pamięci postępuje bardzo szybko lub nagle. Lekarz najpierw przeprowadzi z pacjentem wywiad, próbując ustalić czas trwania objawów i moment ich pojawienia się, ich dynamikę oraz możliwe przyczyny wewnętrzne, wykluczając przy tym czynniki zewnętrzne (przyjmowane leki, alkohol, działanie substancji toksycznych).

Zleci on również wykonanie badań pod kątem wykrycia nadciśnienia tętniczego, cukrzycy oraz zwiększonego stężenia cholesterolu. W dalszej kolejności pacjent zostanie poddany przesiewowym badaniom testowym, badaniu neurologicznemu oraz ocenie stanu psychicznego. Przed postawieniem ostatecznej diagnozy przeprowadzane są badania laboratoryjne, takie jak morfologia, badania biochemiczne oceniające funkcje nerek i wątroby, tarczycy oraz badanie stężenia witaminy B₁₂. Czasem konieczne jest również wykonanie tomografii mózgu. Po przeanalizowaniu wyników wszystkich badań lekarz podejmie decyzję, jak leczyć problem z pamięcią, który dotyczy danego pacjenta.

Rodzaje zaburzeń pamięci – co mogą oznaczać?

Zaburzenia pamięci dzielą się na ilościowe – dysmnezje oraz jakościowe – paramnezje.

Do ilościowych zaburzeń pamięci zaliczamy:

• hipermnezję, polegającą na nadmiernym zapamiętywaniu szczegółów; występuje ona w zespole maniakalnym, zespole paranoicznym lub pod wpływem silnych emocji
• hipomnezję, czyli osłabienie pamięci; występuje ona pod wpływem lęku, a także zatruć, urazów, zmian zwyrodnieniowych lub niedokrwienia mózgu
• amnezję, czyli całkowity zanik pamięci, polegający na wyparciu szczególnie przykrych wspomnień lub występujący wskutek urazów; wówczas możemy mieć do czynienia z amnezją wsteczną, gdy pacjent zapomina wydarzenia sprzed urazu, lub następczą, gdy nie może on zapamiętać zdarzeń występujących po urazie.

Do zaburzeń jakościowych pamięci zaliczamy:

• złudzenia pamięciowe (zniekształcone wspomnienia)
• omamy (wspomnienia faktów nieistniejących w przeszłości)
• konfabulacje (tworzenie wymysłów, które zapełniają luki w pamięci, np. w zespole Korsakova)
• kryptomnezje (nieuświadomione wspomnienia; przy ich wystąpieniu pacjent traktuje wspomnienia jako informacje nowe)
• ekmnezje (mieszanie teraźniejszości z przeszłością).

Zaburzenia pamięci mogą być objawem poważnych chorób. Im wcześniej zostaną wykryte ich przyczyny, tym szybciej będzie można dążyć do ich wyleczenia lub spowolnienia procesu utraty pamięci.

Literatura:

• Zwolińska G. Zaburzenia pamięci. Medycyna Praktyczna dla pacjenta. www.mp.pl/pacjent/objawy/152374,zaburzenia-pamieci
• Assessment report on Ginkgo biloba L., folium. Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). 28.01.2014.
• Lipczyńska-Łojkowska W. Rozpoznawanie i różnicowanie zespołów otępiennych. 2006; Terapia, 1(174):35-40.
• Rajewski A, Rybakowski J. Podstawy Psychopatologii. Materiały dydaktyczne dla studentów. Poznań 1999.
• Piechal A, Widy-Tyszkiewicz E, Blecharz-Klin K. Miłorząb japoński (Gingo biloba) we współczesnej terapii. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2003;6(5):42-47.

Skrócona informacja o leku: Ginkofar^®
Ginkgo bilobae folium extractum siccum (suchy wyciąg z Ginkgo biloba L., folium), 40 mg, tabletki powlekane.

Wskazania: w celu poprawy zdolności poznawczych u osób starszych (osłabienie pamięci i sprawności umysłowej związane z wiekiem), w celu poprawy jakości życia w łagodnej demencji. Produkt jest wskazany do stosowania u osób dorosłych.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, ciąża.

Podmiot odpowiedzialny: Biofarm Sp. z o.o., ul. Wałbrzyska 13, 60-198 Poznań